Χαλανδριτσάνος Λουκάς.

Μέρος Α΄. 

Ποιος ήταν.

♦   Ο Λουκάς Χαλανδριτσάνος[1] ήταν οπλαρχηγός του 1821 και αναφέρεται ότι καταγόταν από την Πάτρα, αλλά το επώνυμό του προδίδει καταγωγή από την Χαλανδρίτσα. Ήταν παιδί του Ιωάννη Χαλανδριτσάνου. Είχε αδελφό τον Ανδρέα και τρεις αδελφές, τις Αικατερίνη, Άννα (Αννέτα) και Ευγενία. Ο Λουκάς εφονεύθη έξω από το φρούριο των Αθηνών κατά τον ιερόν αγώνα. Από έγγραφο που οι τρεις αδελφές έστειλαν προς τον κυβερνήτη της Ελλάδος στις 6 Μαρτίου 1830, ζητώντας βοήθεια, προκύπτει ότι τότε είχε πεθάνει και ο αδελφός τους Ανδρέας[2]. Σε έγγρφό του με ημερομηνία 8 Μαΐου 1825 προς το υπουργείο του πολέμου, αναφέρει ο Λουκάς Χαλανδριτσάνος ότι μεταξύ των θυσιασθέντων στον Αγώνα ήταν και ο εξάδελφός του Δημήτριος Χαλανδριτζάνος.

Στοιχεία για τη δράση του αγωνιστή του 1821 Λουκά Χαλανδριτσάνου.

♦ Τον Ιανουάριο του 1825 έγινε εισήγηση από το υπουργείο των Πολεμικών στο Εκτελεστικό Σώμα για προαγωγές στρατιωτικών μεταξύ των οποίων και για προαγωγή του Λουκά Χαλανδριτσάνου σε Χιλίαρχο. Το σκεπτικό ήταν ότι: «… Επειδή εκτέλεσαν τα στρατιωτικά χρέη των από την έναρξη του ιερού αγώνος με την απαιτουμένην πίστιν και ευπείθειαν … το υπουργείον τούτο προτείνει αυτούς να προβιβασθώσιν εις τους παρακείμενους βαθμούς, προς ανταμοιβήν των αγώνων αυτών, και εμψύχωσιν της φιλοτιμίας των…». Πράγματι το Εκτελεστικό Σώμα στις 13 Ιανουαρίου 1825 ενέκρινε αυτές τις προαγωγές μεταξύ των οποίων και του Λουκά Χαλανδριτσάνου σε Χιλίαρχο.

♦ Στις 29 Ιανουαρίου 1825 ο Λουκάς Χαλανδριτσάνος έγραφε «Προς το έξοχον υπουργείον του πολέμου./ Κατά διαταγήν του Γεν. Διευθυντού της Δυτ. Ελλάδος, (της οποίας το ίσον εγκλείεται) δουλεύσας μήνας τέσσαρας, και μη λαβών 0βολόν ένεκα μισθοφορίας, ήλθον ενθάδε προλαβόντως και ανηνέχθην εμπερικλείσας εν τη αναφορά μου το ίσον του καταστίχου του λογαριασμού μου επικυρωμένου παρά του οικονομικού φροντιστηρίου του Μεσολογγίου και του Γεν. Διευθυντηρίου. Αλλ’ η Διοίκησις τότε μοι απεκρίθη δια του υπουργείου τούτου, ότι να αναμείνω την προδοκωμένην τότε έλευσιν του Γεν. Διευθυντού, και ότι εν τη παρουσία εκείνου ως ειδήμονος του πράγματος αποδίδονται τα προς εμέ οφειλόμενα. Επειδή δε ήλθεν η εκλαμπρότης του, εγκλείω τους λογαριασμούς , και εκείνους επικυρωμένους, και αυτούς τους εκ της ενταύθα εκ διαταγής της Διοικήσεως διαμονής παρακαλώ θερμώς το υπουργείον, να τους επεξεργασθή, και επεξεργασθέν να αναφέρη προς την Διοίκησιν, δια να γένη η απόδοσις των οφειλομένων. Διότι και οι στρατιώται με επηρεάζουσι και η ατομική μου ένδεια με κατατίκει[;]. Εύελπις δε περί της ενεργήσεως του δικαίου μου δια το φιλοδίκαιον του υπουργείου και το προς τους στρατιωτικούς προστατευτικόν, μένω μ’ όλον το προσήκον σέβας./ τη 29 Ιανουαρίου 1825. Εν Ναυπλίω/ ο πατριώτης Λουκάς Χαλανδριτζάνος». Συνημμένο υπάρχει το εξής έγγραφο (αντίγραφο): «Προς τον γενναίον Λουκάν Χαλανδριτζάνον./ Διορίζεσαι να έχης υπό την οδηγίαν σου πενήντα στρατιώτας των οποίων οι μισθοί θέλει πληρώνονται ανά 20 γρόσια τον μήνα, καθώς και των λοιπών στρατιωτών, ο ίδιος δε θέλει έχεις ανά 100 γρ. μισθόν μηνιαίον, και με το Σώμα τούτο θέλεις εκστρατεύσει ήδη υπό την οδηγίαν του γενναιοτάτου Χιλιάρχου Δήμου Τζέλιου[;], διορισθέντος αρχηγού και άλλων διαφόρων Σωμάτων. Γνωρίζων το φιλότιμόν σου δεν αμφιβάλλω ότι και εις την περίστασιν ταύτην θέλεις κάμει το χρέος σου, εις τρόπον ώστε ν’ αναδειχθής άξιος της προς σε υπολήψεως και εύνοιας της Διοικήσεως/24 Ιουλίου 1824/ Ανατολικόν/ Α. Μαυροκορδάτος». Σε άλλο έγγραφο με ημερομηνία 14 Νοεμβρίου 1824 το οποίο υπογράφει ο Γεν. Φροντιστής της Οικονομίας αναφέρεται ότι ο καπετάν Λουκάς Χαλανδριτζάνος πρέπει να λάβει 4.400 γρ. ( δια 50 στρατιώτες προς 20 γρ. μηνιαίως για 4 μήνες = 4.000 σύν 100 γρόσια για τον εαυτό του για 4 μήνες = 400, ήτοι σύνολο 4.400 γρ.) τα οποία θα πληρωθούν από το Εθνικό Ταμείο. Άλλος λογαρισμός τον οποίο υπέβαλλε ο Λ. Χαλανδριτσάνος στις 29 Ιανουαρίου 1825, για το διάστημα από 15 Νοεμβρίου μέχρι την ημέρα εκείνη ήτο σύνολο 4.500 γρ. δηλ. δια 50 στρατιώτες προς 20 γρόσια τον μήνα 2.500, για τον ίδιο 100 επί 2,5 μήνες 250 γρ., για ψώνια των στρατιωτών 1375 και για ψώνια του ιδίου 375.

♦  Στις 2 Φεβρουαρίου 1825 υποβάλλονται οι παραπάνω λογαριασμοί στο Εκτελεστικό Σώμα για έγκριση.

♦  «Στις 5 Μαΐου 1825 Νεόκαστρο. Καταγραφή όλων των Εληνικών όπλων εκάστου στρατιώτου … άτινα παραδοθήσονται[;] εις χείρας του εχθρού…../ του Λουκά Χαλανδριτσάνου: του Πάνου Λεπενιώτη πιστόλα μ… τουφέκι γρ. 270. Του Στέργιου Μαχαλιώτη τουφέκι γρ. 60. Του Σπύρου Κακαβά πιστόλα ομοίως και τουφέκι 350. Του Αντώνη Μάχου[;] πιστόλα και τουφέκι γρ. 110. Του Στάθη πιστόλα και τουφέκι γρ. 110. Του Γεωργάκη Ρίγανη πιστόλα και τουφέκι γρ. 60. Του Μητρογκέκα πιστόλα και τουφέκι γρ. 60. Του Πάνου Κατοχιάνου πιστόλα και τουφέκι γρ. 60. Του Νικολού Τόμπα πιστόλα και τουφέκι 260. Του Γιάννη Καλή[;] πιστόλα και του φέκι 100/ [Σύνολο] 1440».

♦  Στις 8 Μαΐου 1825, με έγγραφό του προς το υπουργείο του πολέμου, αφού αναφέρει ότι του δόθηκε διαταγή να ακολουθήσει τον Μήτζο Κοντογιάννη διορισθέντα αρχηγό της πολιορκίας των Πατρών, ζητεί να του πληρωθούν οι λογαριασμοί των εκατό στρατιωτών που είχε μαζί του καθώς και τα σιτηρέσια αυτών για δυόμισι μήνες, από 25 Φεβρουαρίου μέχρι 10 τρέχοντος, συνολικού ποσού 8.150 γρ. Το υπουργείο του Πολέμου έστειλε στις 11 Μαΐου 1825 στο Εκτελεστικο Σώμα λογαριασμό του Χαλανδριτσάνου συνολικά 2.210 γρ. ζητώντας να εγκριθεί.

♦  Στις 17 Μαΐου 1825 δόθηκε εντολή στον Λουκά Χαλανδριτζάνο να παραλάβει τους υπό την οδηγίαν του 100 στρατιώτες και να εκστρατεύσει άνευ αναβολής και να εκστρατεύσει στην Π. Πάτρα υπό τις οδηγίες του Αποστόλη Κολοκοτρώνη. Παράλληλα στάλθηκε έγγραφο προς τον φροντιστή του στρατοπέδου των Πατρών να δώσει σ’ αυτούς όταν παρουσιαστούν εκεί και σύμφωνα με κατάλογο που θα υποβληθεί, τροφές και πολεμοφόδια, αλλά και ενημερωτικό στον Απ. Κολοκοτρώνη για να δεχθεί υπό τις διαταγές του τον Λ. Χαλανδριτζάνο.

♦  Στις 18 Μαΐου 1825 δόθηκε εντολή από το Υπουργείο πολέμου στον Πολιτάρχη Ναυπλίου να συλλάβει τρεις στρατιώτες και στη συνέχεια στη Γεν. Αστυνομία Ναυπλίου να παραλάβει από τον εκεί πολιτάρχη τους τρεις αυτούς στρατιώτες του Λουκά Χαλανδριτσάνου και να τους φυλακίσει μέχρι νεωτέρας διαταγής του υπουργείου αυτού. Νεώτερη διαταγή προς τον Γεν. Αστυνόμο Ναυπλίου ζητεί να μεταφερθούν στο υπουργείο οι τρεις στρατιώτες του Χαλανδριτσάνου Σπύρος, Βασίλης και Στάθης. Δεν κατάφερα να βρω άλλες πληροφορίες για το θέμα αυτό.

♦  Στις 26 Μαΐου 1825 το υπουργείο του πολέμου έδωσε διαταγή στον Χιλίαρχο Λουκά Χαλανδριτζάνο να εκστρατεύσει με τους υπό τις διαταγές του στρατιώτες στην Ανατολική Ελλάδα υπό την οδηγίαν του στρατηγού Ιωάννη Γκούρα, στον οποίο και θα υπακούει .

♦   Στις 31 Μαΐου 1825 ο υπουργός του Πολέμου Αδάμ Δούκας, δίδει εντολή στον Εμμ. Ξένο να δώσει στον παπετάν Λουκά Χαλανδριτζάνο έξι τουφέκια για τους αφοπλισθέντες στη μάχη του Νεοκάστρου στρατιώτες του. Ο Λουκάς Χαλανδριτσάνος υπέγραψε απόδειξη ότι έλαβε αυτά τα έξι ντουφέκια.

♦   Στις 16 Ιουλίου 1825 το υπουργείο του Πολέμου διαβιβάζει προς το Εκτελεστικό Σώμα, λογαριασμό για να πληρωθούν μισθοί τριμηνίας του Λουκά Χαλανδριτζάνου.

♦   Στις 15 Δεκεμβρίου 1824 το Εκτελεστικό Σώμα, σε έγγραφό του προς το Υπουργείο του Πολέμου, αναφέρει ότι «Λουκάς τις Χαλανδριτζιάνος, εξαιτείται δι αναφοράς του από την Διοίκησιν μισθούς δια τας εις Δυτικήν Ελλάδα εκδουλεύσεις του και μίαν ποσότητα χρεωστουμένην δι ομολογίες εις τον λόρδον Βύρωνα. Η διοίκησις επειδή δεν είναι ακριβώς πληροφορημένη περί αυτών, θέλει περιμένει τον ερχομόν ενταύθα του Διευθυντού της Δυτικής Ελλάδος κυρ. Α. Μαυροκορδάτου, και τότε θέλει κάμει πληροφορηθείσα τα δέοντα περί αυτής της υποθέσεως. Ταύτην την απόφασιν της Διοικήσεως διατάττεται το υπουργείον τούτο να κοινοποιήση εις τον ανωτέρω Λουκάν Χαλανδριτζιάνον δια να έχει υπομονήν άχρι της αφίξεως εις τα ενταύθα του κυρ. Α. Μαυροκορδάτου…». Την επομένη, 16 Δεκεμβρίου 1824, στέλνεται έγγραφο στο Λουκά Χαλανδριτσάνο με το παραπάνω ορισθέν περιεχόμενο.

♦  Στις 30 Αυγούστου 1825 η Επιτροπή των Πολεμικών δίδει εντολή, κατόπιν επιταγής της Διοικήσεως, στον Λουκά Χαλανδριτσάνο να μεταβεί στην Ύδρα με 100 στρατιώτες το ταχύτερο δυνατό, διατελών υπό τις διαταγές του στρατηγού Καρατάσου.

——————————————————————————

[1] Το επώνυμο απαντάται (Χαλανδριτσάνος Αθαν.) το 1768, όταν υπογράφει υπόμνημα των Πατρέων (Μέρτζιος 86) (Κ. Ν. Τριανταφύλλου, Λεξικό Πατρών).

[2] Σε διαθήκη της 8^ης Μαρτίου 1825 η Έλαινα Καΐρη, μεταξύ άλλων αφήνει «του Αντρέα Χαλαντριτζανόπουλου Πατραίου γρόσια πεντήκοντα (50). (Τσελίκας Αγαμ. «Δικαιοπρακτ. Έγγραφα…», Αθήναι 2000, έγγρ. 182). Δεν γνωρίζω αν πρόκειται για τον ίδιο Ανδρέα Χαλανδριτσάνο.

Advertisement