Η οικογένεια Γιαννόπουλου, εκ του Γκέρμπεσι.

Η θρυλική, ισχυρή και λίαν γνωστή οικογένεια Γιαννόπουλων, η οποία απαντάται στο δήμο Δύμης[1], στο Καροβοστάσι (Μέσα και Έξω Γκέρμπεσι) και στην Αχαγιά από τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης μέχρι και μετά το 1912, έλκει την καταγωγή της από το Γκέρμπεσι (Προφήτη Ηλία) Καλαβρύτων.

Αποδεικτικό απομεινάρι της οικογενείας αυτής είναι το διόρωφο σπίτι του Γιαννόπουλου στο Γκέρμπεσι (το οποίο είχε περιέλθει στη κατοχή ενός Σκόνδρα Κωνσταντίνου με το προσωνύμιο «Πηρούνης» και τώρα είναι ερείπιο)  και πάνω ακριβώς από αυτό, το αλώνι του Γιαννόπουλου, το οποίο ήταν πλακοστρωμένο και σε λειτουργία, τα χρόνια που εγώ ήμουν πολύ μικρός (δεκαετία του 1950).  Επίσης αναφέρεται και χωράφι του Γιαννόπουλου πλησίον των εξής άλλων: «Άνω Πασχαλιού βρύση, Σταθέϊκο χωράφι, Γιαννοπούλου χωράφι, Κωνσταντάκη αλώνι κ.λ.». Άλλο στοιχείο το οποίο μαρτυρεί την παρουσία του επωνύμου Γιαννόπουλος στο Γκέρμπεσι είναι μία αγωγή του Αθανασίου Γιαννόπουλου κατοίκου Γκέρμπεσι Καλαβρύτων, με ημερομηνία 24 Μαΐου 1854, κατά δύο Καρουσαίων οίτινες του είχαν καταπατήσει χωράφι στην τοποθεσία Γυφτόλακκα.

Αφορμή για τη σύνταξη του παρόντος, απετέλεσε η ανάγνωση  στην εφημερίδα των Πατρών  «Νεολόγος» (φ. 6258, 15 Φεβρουαρίου 1912), της είδησης με τίτλο:

«Θάνατος Δημάρχου Δύμης/ Απέθανεν χθες εν Πάτραις εκ πνευμονίας.»

«Χθες περί την 4^ην πρωϊνήν απέθανεν εν Πάτραις ο δήμαρχος Δύμης Βασίλειος Γιαννόπουλος του οποίου ο νεκρός ολίγον μετά το μοιραίον τέλος, μετεφέρθη εις Αχαΐαν, συνοδευθείς υπό του συντετριμένου εκ της απωλείας προσφιλούς αδελφού, εγκρίτου δικηγόρου κ. Ιω. Γιαννοπούλου και πολλών άλλων φίλων του μεταστάντος δημοτικού άρχοντος./ Ο Βασίλειος Γιαννόπουλος, επισκεφθείς προ εξ ημερών τας Πάτρας, δι’ ιδιωτικήν τινά υπόθεσιν, ησθένησεν αιφνιδίως, ευθύς άμα τη αφίξει του, την επομένη δε εβεβαιώθη υπό των ιατρών, ότι είχε προσβλθεί εκ βρογχοπνευμονίας, εκ της οποίας προσεβλήθη και άλλοτε και κατόρθωσε να διαφύγη τον θάνατον. Οι εν Πάτραις επισκεφθέντες αυτόν ιατροί κατέβαλον πάσαν προσπάθειαν, όπως σώσουν τον ασθενήσαντα, αλλά δεν ηδυνήθησαν, καθ’ όσον η ασθένειά του ήτο σοβαρά και έβαινεν από ημέρας εις ημέραν, επιδεινούμενη, ότε χθες επήλθε το μοιραίον τέλος. Ο μεταστάς δήμαρχος ήτο εις εκ των αρχαίων πολιτευομένων εν Αχαΐα, εργασθείς πατρικώς υπέρ των συμφερόντων του δήμου και όταν ήτο εν τη αρχή, αλλά και εκτός αυτής ευρισκόμενος, πολυτρόπως ωφελήσας τους δημότας του, καθ’ όσον συνετέλεσεν εις την εκτέλεσιν διαφόρων έργων και εν γένει έδρασεν υπέρ κοινοφελών σκοπών. Ως δήμαρχος, τιμηθείς κατ’ επανάληψιν δια του αξιώματος αυτού, διεκρίθη δια την έντιμον διαχείρησίν του, πράγμα το οποίον συνετέλεσεν εις το να κατακτήση την συμπάθειαν και εκτίμησιν, προ παντός την εκτίμησιν, πάντων των δημοτών του, οι οποίοι βαθέως εθλίβησαν επί τω θανάτω του, διότι εστερήθησαν ενός προστάτου των συμφερόντων του δήμου Δύμης και αληθούς πατρός των. Η κηδεία του γενήσεται σήμερον εν Αχαΐα όπου θα κατέλθουν όπως παρακολουθήσουν την εκφοράν του και πολλοί των εν Πάτραις πολιτευομένων, εν οίς και οι κ. κ. Γούναρης Ρούφος και Π. Βουρλούμης. Μετά του κ. Γούναρη μεταβαίνει εις Αχαΐαν και ο κ. Γκόφας».

Ποιός όμως ήταν ο εκλιπών;

Ο Βασίλειος Θ. Γιαννόπουλος εξελέγη δήμαρχος Δύμης το 1895 και για δύο ακόμη περιόδους 1899-1903 και 1907-1912, όταν και απεβίωσε.

Σύμφωνα με πρόσθετα στοιχεία και πληροφορίες τις οποίες ευγενώς μου εγνώρισε η απόγονος αυτού κα Αλεξάνδρα Γιαννοπούλου, η οποία μου έδωσε και τις φωτογραφίες του Βασιλάκη (όπως τον αναφέρει) και του Ιωάννη, υπάρχουν και άλλα δημοσιεύματα άλλων εφημερίδων τα οποία αναφέρονται στην κηδεία του Βασιλείου Γιαννοπούλου. Σύμφωνα με όσα η κα Αλεξάνδρα Γιαννοπούλου μου εγνώρισε (την οποία και ευχαριστώ πολύ), ο Βασιλάκης ήταν πρώτος εξάδελφος του πατέρα της. «Υπήρξε πολύ αγαπητός στον κόσμο, είχε επανειλημμένα εκλεγεί Δήμαρχος Δύμης, όταν αυτή περιελάμβανε 41 χωριά γύρω από την Αχαγιά. Τις κορδέλες του φερέτρου του, (σύμφωνα με το έθιμο της εποχής), κρατούσαν ο Δημήτριος Γούναρης (ο μετέπειτα εκτελεσθείς στο Γουδί), και ένας Γεροκωστόπουλος, της γνωστής παλαιάς οικογένειας πολιτικών της Πάτρας. Τα σχολεία έκλεισαν και οι μαθητές παρέστησαν στην κηδεία. Ο πατέρας μου ήταν τότε, (το 1912), 13 ετών… Είχε τρεις κόρες, έφυγαν όλες για τις ΗΠΑ, παντρεύτηκαν και απεβίωσαν εκεί.

Ο τάφος του στην Αχαγιά, είχε πάρει κλίση, είχε σαπίσει, ήταν σε τραγική κατάσταση, δεν υπήρχαν παιδιά, ή εγγόνια για να τον φροντίσουν και επρόκειτο να πουληθεί από την Εκκλησία, η οποία διαχειρίζεται το κοιμητήριο της Αχαγιάς. Το  2012, ανέλαβα εξ’ ολοκλήρου την εκθεμελίωση του τάφου και στη θέση του, θεμελιώθηκε καινούργιος, περικαλλής, με ολόσωμη, μεγάλη πορσρελάνινη φωτογραφία του θείου. Από το παλαιό μνημείο, έμεινε ο μνημειακός μαρμάρινος σταυρός, ο οποίος καθαρίστηκε, ύστερα ακριβώς, από έναν αιώνα. Στο ίδιο μνημείο, σε ξεχωριστές  μεγάλες μαρμάρινες πλάκες, ανεγράφησαν τα ονόματα του πατέρα του, Θάνου, (επίσης Δημάρχου Δύμης και ισχυρού πολιτικού παράγοντα), καθώς και του αδελφού του, Ιωάννη Γιαννόπουλου, δικηγόρου Πατρών και βουλευτού Αχαΐοήλιδος…».

Ο αδελφός του αποβιώσαντος πλέον δημάρχου, δικηγόρος Ιωάννης Θ. Γιαννόπουλος έθεσε για πρώτη φορά υποψηφιότητα  στις βουλευτικές εκλογές  του Νοεμβρίου 1902, ως υποψήφιος του συνδυασμού Ρούφου – Γεροκωστόπουλου, δεν κατάφερε να εκλεγεί αλλά ήρθε πρώτος στα δύο εκλογικά τμήματα της Κ. Αχαγιάς. Τον Αύγουστο του 1910 στη Δύµη, οι εκλογές έγιναν σε δύο εκλογικά τµήµατα που βρίσκονταν και τα δύο στην Κ. Αχαΐα, το ένα στο ναό του Αγ. Ιωάννη του Προδρόµου και το άλλο στο ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Σε σύνολο 3.230 εγγεγραµµένων ψηφοφόρων, ψήφισαν τελικά 1.394. Πρώτος, αν και δεν εξελέγη τελικά βoυλευτής, ήλθε ο Ιωάννης Θ. Γιαννόπουλος µε 1.155 ψήφους.

Η κα Αλεξάνδρα Γιαννοπούλου συμπληρώνει, για τον Ιωάννη Θ. Γιαννόπουλο:  

«Ο θείος Γιάννης, άφησε εποχή στην Πάτρα και στην Αχαΐα, για τον αδαμάντινο χαρακτήρα του, το ήθος και την εντιμότητά του. Τον θείο Γιάννη, μας ανέφερε συνεχώς ο πατέρας μας, ως πρότυπο προς μίμηση. Οι προεκλογικές συγκεντρώσεις τότε, γίνονταν στα καφενεία της κάθε εκλογικής περιφέρειας. Ο θείος Γιάννης, έμπαινε μέσα στο κατάμεστο καφενείο και απευθυνόμενος στον κόσμο, τους έλεγε: «Κύριοι, στις προσεχείς βουλευτικές  εκλογές, εκτίθεμαι ως υποψήφιος. Αν επιθυμείτε, ψηφίσατέ με»… Έπαιρνε το καπέλο και το μπαστούνι του και αποχωρούσε… Ούτε λόγους, ούτε «θα», υποσχέσεις και τα γνωστά προεκλογικά… Αυτός ήταν ο θείος ο Γιάννης.

Όταν η αδελφή του, Χαρίκλεια, έμεινε χήρα του Ειρηνοδίκη Δύμης, Νικολάου Πασχάλη, με 4 παιδιά, τρία κορίτσια και ένα αγόρι, αν και νέος ο ίδιος, δεν παντρεύτηκε. Του πρότειναν τις καλύτερες κοπέλες της Πάτρας, αλλά ο ίδιος, έζησε την υπόλοιπη ζωή του με την αδελφή και τα ανήψια του. «Έχω αδελφή χήρα και τέσσερα μικρά ανήλικα ανήψια ορφανά, για νύφες και για γάμους είμαι;». Μόρφωσε όλα τα ανήψια του, τον ανηψιό του, Πάνο Πασχάλη. και μια ανηψιά του, τη Γεωργία  τους διόρισε στην Τράπεζα της Ελλάδος στην Πάτρα. Ο Πάνος, έγινε αργότερα, Διευθυντής στο υποκατάστημα της Πάτρας… Τους γνώρισα όλους, ωραίοι άνθρωποι, κοινωνικοί, γελαστοί, κοσμοπολίτες, με χιούμορ, πάντα περιποιημένοι, πραγματικοί άρχοντες. Είχαμε πολύ στενές σχέσεις με αυτούς…».

Πέραν όσων παραπάνω εκτέθηκαν αλλά και περισσοτέρων τα οποία έχω παραθέσει και συνεχίζω να συμπληρώνω, στο έργο μου «Ιστορικό Λεξικό της Επαρχίας Καλαβρύτων» και στο έργο μου «Το Γκέρμπεσι και τα άλλα χωριά του πρώην δήμου Λαπαθών», για τους Γιαννόπουλους, έχουν γραφεί πολλά ακόμα θετικά αλλά και αρνητικά από εφημερίδες της εποχής εκείνης, κυρίως αντιπολιτευόμενες αυτούς. Οι Γιαννόπουλοι ήσαν ισχυροί κομματάρχες του «Ρουφικού» κόμματος, δηλ. της οικογένειας των Πατρών Ρούφου, έτσι τα έντυπα της εποχής εκείνης εξηγούν «σε μεγάλο βαθμό την ιδιότυπη ασυλία των Γιαννόπουλων και ιδιαιτέρα το γεγονός της μη εκτέλεσης των εις βάρος τους καταδικαστικών αποφάσεων ή της ετεροχρονισμένης εκτέλεσης που τους επέτρεπε να παραμένουν στο δημαρχιακό θώκο» κ.λ.

Η ιστορία αυτού του επωνύμου είναι αρκετά μεγάλη, στο Γκέρμπεσι, στα Νεζερά, στο Δήμο Δύμης κ.λ. και είναι δύσκολο να συνταχθεί και να διαμορφωθεί με σαφήνεια «εις εν όλον», κυρίως λόγω της αδυναμίας μου – ήτις οφείλεται σε μη ύπαρξη επαρκών αποδείξεων – να ταυτοποιήσω τα πρόσωπα για τα οποία υπάρχουν πολλά έγγραφα και πολλές αναφορές.

Θ. Τζώρτζης.

——————————————————————-

---

[1] Όταν είχε σχηματιστεί ο δήμος Δύμης με το Β.Δ. της 8^ης (20) Απριλίου 1835 – το οποίο δεν δημοσιεύτηκε στην Ε.τ.Κ. αρχικά απετελείτο από τα χωριά: Δύμη [Επάνω ή Άνω Αχαϊά (158)], Γομοστό (28), Μπούκουρα (43), Αλεποχωράκι και Μέρτεζα και Πουρνάρι (26), Δράγανον (50), Βυθούλκα (39), Αλησούμπασι (68), Κάτω Αχαϊά (117), Φώσταινα (114), Άρλα (137), Κράλη (73), Χαϊκάλι (61), Βεδρόνι (64), Θεριανού (88), Καμινίτσα (84), Τσουκαλά (70), Ριόλος (168), Πέτα (113), Αποστόλου (44), Καραβοστάσι, Μισοχώρι. (Ένα τμήμα του δήμου Δύμης αποτελούμενο από τα χωριά: Γομοστό, Μπούκουρα, Αποστόλου, Καραβοστάσι και Δράγανον αποσπάσθηκαν και αποτέλεσαν το δήμο Αραξίων. Διάταγμα σχηματισμού του δήμου Αραξίων δεν βρέθηκε. Από τα υπηρεσιακά έγγραφα (διορισμοί κ.λ.π.) διαπιστώνουμε ότι ο δήμος σχηματίστηκε μάλλον το 1837 και λειτούργησε μέχρι το 1840 οπότε και συγχωνεύτηκε με το Β.Δ. της 22ας Ιανουαρίου (3 Φεβρουαρίου) 1841-ΦΕΚ.5 μαζί με τμήμα του δήμου Τριταίας, στο δήμο Δύμης). Αργότερα προσαρτήστηκαν στο δήμο Δύμης και ένα τμήμα του δήμου Τριταίας [Τριταία (Σανταμέρι), Χαντζούρι, Βελιτσαί, Μιχόϊ ή Μιχή, Πόρταις, Μονή Μαρίτσης, Μπάδα, Μωράτι] και Αγιοβλασίτικα, Στεναΐτικα, Σπολιαρέϊκα, Σουδενέϊκα, Γκέρμπεσι, Μπεδρόνι, Καρέϊκα, Μπουτέϊκα, Σκιαδέϊκα, Καραμεσηνέϊκα, Βλαχέϊκα, Νιφορέϊκα, Λακκόπετρα, Στριγκλέϊκα, Βίδοβα ή Βέδοβα, Μανετέϊκα, Λαμπρέϊκα, Καζνεσέϊκα, Λογοθέτι, Σαγέϊκα, Γερουσαίϊκα, Μπράτι, Φράγκα, Τσάκωνα, Σπανέϊκα, Χαρμπαλέϊκα, Τσάϊλος, Μπουκουρομπέχραμα, Μέσα Βουνά, Βεσκουκέϊκα, Γκοντζολέϊκα, Καλογρηά, Καπέλη, Καράτσι, Πισωσυκιά, Σαλαμαλικέϊκα.^*.

* Δήμος Δύμης: (βλ. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΔΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 1833-1912, Ελευθερίου Σκιαδά, Αθήνα 1994, Εκδοτικός οίκος: Μικρός Ρωμηός ΕΠΕ). Το έμβλημα (σφραγίδα) του δήμου Δύμης καθορίστηκε με το Β.Δ. της 3ης Νοεμβρίου 1870 (ΦΕΚ 4/1871 σελ. 30 : «…η του δήμου Δύμης εν τω μέσω μεν «νέον κρατούντα εν τη δεξιά σφενδόνη» γύρωθεν δε τας λέξεις «δήμος Δύμης»…».