Περί του φυτού Τσαπουρνιά… αλλά και τπν. με αυτό το όνομα…

1. Για τα χωριά: Κλείτορας, Σουδενά Θεοτόκος, τον οικισμό Τσαπουρνιά κ.λ. έχω αρκετά στοιχεία, αλλά δεν έχω ολοκληρώσει την έρευνά μου. Εάν κάποιος θέλει κάτι συγκεκριμένο, ας επικοινωνήσει στο mail μου.

2. Τσαπουρνιά, η: δημ. Τσαπρουνιά το φυτό προύμνη η ακανώδης, και προύμνη μτγ. και νεώτ. βοταν. η συριακή κοκκυμηλέα , η κορομηλιά, η αγριοδαμασκηνέα, η δαμασκηνιά: Θεόφρ. ΦΙ 9,12. // νεώτ. βοταν. γένος οπωροφόρων δένδρων εκ των αμυγδαλοειδών, ο προύνος (Δημητράκος). Ο Δημητράκος αναφέρει επίσης ότι τσαπουρνιά λέγεται  και το φυτό Κράταιγος η μονόγυνος ή αλλοιώς τρικκοκιά. Ο Σκαρλάτος Δ. Βυζάντιος αναφέρει προύμνο το κορόμηλο ή αβράμυλο, Γαλλ. prune και προύμνος = το καρποφορούν τα προύμνα δένδρο, αβραμυλιά (=αγριοκορομηλιά, μπουρνελιά, τζανεριά, κορομηλιά). Από το Φυτολογικό λεξικό του Π. Γ. Γενναδίου (Αθήνα 1914) αντιγράφω: «Προύμνη (Prunus, τ. Ροδωδών, οικογ. Αμυγδαλοειδών). Περιλαμβάνει υπέρ τα 20 είδη ιθαγ. ιδίως ευκράτων χωρών του βορ. ημισφαιρίου. Θάμνοικαι δένδρα φυλλοβόλα, τινά κοσμητικά, άλλα οπωροφόρα, πάντα μελιγόνα. Τα αξιολογώτερα είναι: α). Π. η ακανθώδης …. Θάμνος ακανώδης οριζοντιοκλαδής, ιθαγ. της Ευρώπης και της δυτ. Ασίας, κοινός αλλαχού της Ελλάδος και κν. ονομαζόμενος Τσαπουρνιά, Τσαπρουνιά, Μαμουσιά ή Αγριοκορομηλιά. Πιθανώς η παρά Θεοφρ. Σποδιάς, και παρά τω Διοσκρ. Αγριοκοκκύμηλον. Το ξύλον του σκληρότατον, η άνθησίς του προηγείται της φυλλορφορίας, οι νεαροί βλαστοί του χνοώδεις, ο καρπός του μικρός, μέλας, όρθιος, σχεδόν άβρωτος, ως επί το πλείστον σφαιρικός. Η Π. αύτη δυσχερέστατα δέχεται τον εμβολιασμόν, διόκαι χρησιμοποιείται μόνον προς κατάρτισιν ζωσίμων φραγμών ή ως είδος κοσμητικόν χάριν των πολλών ευόσμων ανθέων της. Εν Γαλλία εκ των φύλλων της παρασκευάζεται αφέψημα εν είδει τεΐου. Απαντώσι διαφοραί με άνθη πολυπέταλα ή με καρπόν ωοειδή. β). Η Π. η βριγάντιος…. Απαντών εις Άλπεις…. γ). Η Π. η δυτική, μέγα δένδρο των ορεινών ιθαγενών τόπων των Αντιλλών… δ). Π. η εμβολιαζομένη… η παρά τω Θεοφρ και Διοσκρ. Κοκκυμηλέα, η κν. Ονομαζομένη Αγριοκορομηλιά, Αγριοδαμασκηνιά ή Αγριοπουρνελλιά, είδος ιθαγενών της Μικράς Ασίας, όπερ, εισαχθέν από παναρχαιοτάτης εποχής, απαντά ήδη αυτοφυόμενοναλλαχού της Ελλάδος και της λοιπής Ευρώπης, δένδρον ή θάμνος ουχί ακανώδης, αναπαραγόμενος δια σποράς και διαπαραφυάδων και δεχόμενος τον εμβολιασμόν πασών των καλλιεργουμένων Π. ως και της Βερικοκκέας. Ο καρπός κύπτων, σφαιρικός ή ελαφρώς ελλειψοειδής, γλυκύς, υπομέλας ή υπέρυθρος. Του είδους τούτου διαφοραί είναι αι γνωσταί υπό τα ονόματα Κορομηλιά, Κοκκομηλιά, Μπουρνελλιά, Πουρνελλιά ή Προνελλιά, Μαραμπελλιά, Αβραμηλιά, Τζανεριά, Ρεγκλότα κ. ά.  Αι διαφοραί αύται ευδοκιμούσιν ιδίως εις αργιλλοαμώδη, γόνιμα και νοτερά εδάφη και καλλιεργούνται κατά το μάλλον ή ήττον εκτενώς πανταχού. Ο καρπός των χρησιμοποιείται νωπός ως οπώρα ή παρασκευαζόμενος ποικιλοτρόπως  μετά σακχάρου. Το ξύλον των είναι σκληρόν, διαρκές και χρήσιμον εις τη ντορνευτικήν και την επιπλοποιΐαν. ε). Π. η εκτενής, μικρόν δένδρον ή θάμνος απαντών εις ορεινούς τόπους της Θεσσαλίας και της Ηπείρου, κοινότατον δε ανά τον Καύκασον.Ο καρπός του ελλειψοειδής, κίτρινος, σχεδόν άβρωτος. στ). Π. η ήμερος… Εις το είδος τούτο υπάγονται αι παρ’ ημίν γνωσταί διαφοραί Βαρδασιά και Δαμασκηνιά…».

Τσαπουρνιά: κοντά στο Μίχα, σχεδόν δίπλα και μέσα στα έλατα υπάρχει το θέρετρο Τσαπουρνιά που έχει πάρει το όνομά του από τον μικρό και φουντωτό θάμνο την τσαπουρνιά.

Τσαπουρνιά: τπν. τ. δ. Χόβολης

Τσαπουρνιά: χωριό ή οικισμός που αναφέρεται στο δήμο Αροανίας σαν μεταγενέστερη προσάρτηση (Σκιαδάς και Παπανδρ. Ιστ. Καλαβρ. σ. 299). Επίσης αναφέρεται με τον Νόμο ΔΝΖ΄ έτους 1912 στο δήμο Αροανείας.

This entry was posted in Άρθρα and tagged , , , , , , , , , , , , . Bookmark the permalink.

Σχολιάστε